پایان نامه نقش سازمان یونسکو در حفاظت از صلح و امنیت بین المللی

پایان نامه نقش سازمان یونسکو در حفاظت از صلح و امنیت بین المللی

چکیده

داشتن آرامش و زیستن در محیطی سرشار از صلح و امنیت از دیرباز جزء دغدغه­های بشریت بوده است. بر این اساس جامعه بشری همواره در تلاش بوده است تا زمینه های پایداری صلح و امنیت بین المللی را فراهم سازد. امروزه این اعتقاد وجود دارد که صلح و امنیت بین­المللی به مفهوم واقعی آن در سایه وجود دموکراسی و رعایت حقوق و آزادی­های بنیادین بشر شکل می­گیرد. از سویی دیگر لازمه صلح و امنیت پایدار در جهان همکاری­ و روابط دوستانه میان دولت ها می باشد. در همین راستا سازمان ملل متحد و  موسسات تخصصی آن وظیفه حفظ صلح و امنیت بین المللی را برعهده داشته و بسترهای لازم را برای همکاری میان دولت ها در زمینه های گوناگون فراهم می نمایند. هر چند در این میان به موجب منشور سازمان ملل متحد  شورای امنیت طلایه دار حفاظت از صلح و امنیت بین­المللی است، موسسات تخصصی سازمان ملل متحد نیز از طریق گسترش روابط و همکاری های میان دولت ها در حوزه های فعالیت خود زمینه را برای حفظ و تقویت صلح و امنیت بین المللی فراهم می سازند.

مقدمه

یونسكو، سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یكی از مهم­ترین سازمان­های تخصصی سازمان ملل متحد است. تأسیس و شكل‌گیری این سازمان به كنفرانسی برمی گردد كه در آن نمایندگان 44 كشور، طی فراخوان مشتركی كه توسط دولت­های بریتانیای كبیر و فرانسه انجام شده بود، در 16 نوامبر سال 1945 در شهر لندن گرد هم آمدند و اساسنامه آن را امضا كردند. [1] اساسنامه مزبور با امضای كشور یونان در تاریخ 4 نوامبر 1946 به­عنوان بیستمین كشور امضا كننده، الزام‌آور شده و یونسكو متولد شد. [2] این سازمان در حال حاضر بیشتر از سازمان ملل متحد، كه نقش سازمان مادر را برای آن دارد، دارای عضو می‌باشد و اعضاء آن در حال حاضر به 195 كشور می‌رسد. این سازمان از 3ركن زیر تشكیل می‌شود:

1- كنفرانس عمومی: عالی­ترین مرجع تصمیم‌گیری یونسكو است که خط مشی و جهت کلی حرکت سازمان را تعیین و هر 2 سال یكبار با شركت نمایندگان كشورهای عضو تشكیل جلسه می‌دهد. برنامه­ها و بودجه یونسکو توسط این این رکن تعیین می شود. [3]

2- شورای اجرایی: كه اُرگان نظارتی یونسكو در اجرای برنامه‌ها و تصمیمات كنفرانس عمومی است، مقدمات کار کنفرانس عمومی را تهیه و بر اجرای کامل تصمیمات کنفرانس عمومی نظارت   می­کند. این شورا از ترکیب نمایندگان 51 کشور عضو که برای دوره‌ای 4 ساله توسط كنفرانس عمومی انتخاب می‌شوند، بوجود می­آید و سالانه 2 بار تشکیل جلسه می دهد. 

3- دبیرخانه: كه مسئول اجرای برنامه‌های یونسكو بوده و شامل مدیر كل و كاركنان می‌باشد. دبیر كل، مدیر اجرایی سازمان می‌باشد و هر 4 سال یكبار براساس توصیه‌های شورای اجرایی توسط كنفرانس عمومی انتخاب می‌شود.

 1- FEDERICO MAYOR,”The Role of UNESCO in the Construction of Peace”, UNESCO Lib, pp 1-3, at 1.

[2] - نادری قطب‌الدینی، عباس و حمید زنگنه، یونسكو، مركز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول، 1382، ص9.

[3]- نوروزیان، مهدی، آشنایی با سازمان آموزشی علمی و فرهنگی ملل متحد، مجله حقوقی رهیافت، شماره 34، زمستان 1383. ص2.

مهم­ترین فعالیت یونسکو در زمینه آموزشی در سطح جهان، مبارزه با بیسوادی و ریشه­کنی این مساله بوده است. برنامه یونسکو در سطح فرهنگ، سه مرحله اصلی و به هم پیوسته را پیگیری می­کند که عبارتند از: آفرینش آثار اصیل، حفظ آثار موجود و نشر و نقد بین­المللی فرهنگ­ها. همچنین در زمینه توسعه علوم گوناگون، برنامه­هایی دارد که شامل توسعه ساختار اساسی علوم در کشورهای عضو، ترغیب همکاری بین­المللی برای پیشرفت پژوهش­ها و مدارک علمی و به­کار بردن علوم و تکنولوژی در کارهای عمرانی است.

قسمتی از متن

تشكیلات یونسكو و نحوه رأی‌گیری در این ارکان

طبق ماده 1 اساسنامه سازمان، هدف یونسكو كمك به استقرار صلح و امنیت در جهان از طریق ترویج تشریك مساعی میان ملل در امور تعلیم و تربیت و علوم و فرهنگ و همچنین تقویت احترام جهانی به عدالت، حاكمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی می‌باشد. لازم به ذكر است كه این اهداف نیز به­موجب منشور ملل متحد برای مردم جهان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان یا مذهب مورد تأئید قرار گرفته است.^[1] یونسكو در راستای اجرای اهدافش، دارای ساختار و تشكیلاتی می‌باشد كه این اهداف به وسیله این اركان اجرا می‌شود. كه این اركان عبارتند از:

1- كنفرانس عمومی 2- شورای اجرایی 3- دبیرخانه.

[1]- موسی‌زاده، منبع پیشین، ص214. 

فهرست 

صفحه                                                                                                  عنوان 

فصل اول: کلیات                                                                                        1 

فصل دوم: آشنایی با سازمان یونسکو و تاثیر اقدامات آن بر صلح و امنیت بین ­المللی    

مقدمه فصل دوم                                20 

مبحث اول: بررسی شكل‌گیری یونسكو و تشكیلات آن                                                  23

گفتار اول: چگونگی شكل‌گیری یونسكو                                                                  23

بند1- پیش از جنگ جهانی اول                                                                                                24

بند 2- دوران بین دو جنگ جهانی                                                                                             25

بند3- دوران پس از جنگ جهانی دوم                                                                                          27

گفتار دوم: تشكیلات یونسكو و نحوه رأی‌گیری در این ارکان                                                       31

بند 1- كنفرانس عمومی                                                                                                         31

بند 2- شورای اجرایی                                                                                                            35

بند 3- دبیرخانه                                                                                                                   36

مبحث دوم: نگاهی به اهداف، فعالیت ها و اهم اقدامات یونسكو                                                    37

گفتار اول: بررسی اهداف و حوزه فعالیت های یونسكو                                                                38

بند 1- آموزش                                                                                                                     39

بند 2- فرهنگ                                                                                                                     43

بند 3- علوم طبیعی                                                                                                              46

بند 4- علوم انسانی و اجتماعی                                                                                                  48

بند 5- ارتباطات و اطلاع رسانی                                                                                                 50

گفتار دوم: بررسی اهم اقدامات یونسكو                                                                                   52

بند1- حفاظت از میراث فرهنگی                                                                                                53

بند2- یونسكو و نابودی آپارتاید                                                                                                 58

بند3- یونسكو و آموزش حقوق بشر                                                                                            60

بند4- بهبود وضعیت زنان                                                                                                        63

بند 5-یونسکو و جوانان                                                                                                           66

بند 6-  یونسکو، آفریقا و کشورهای کمتر توسعه یافته                                                                      68

نتیجه‌گیری فصل دوم                                                                                                                     71

فصل سوم: مفهوم صلح و امنیت بین‌المللی و نهادهای تضمین كننده آن                    

مقدمه فصل سوم                                                                                                                  73

مبحث اول: مفهوم صلح و امنیت بین‌المللی و ارتباط آن با مفاهیم بنیادین حقوق بشر و دموكراسی      74

گفتار اول: مفهوم صلح و امنیت بین‌المللی                                                                                      75

بند 1- صلح منفی                                                                                                                 76

بند 2- صلح مثبت                                                                                                                77

بند 3-  میثاق جامعه ملل و صلح و امنیت بین‌المللی                                                                        79       

بند 4- حفظ صلح و امنیت بین­المللی در منشور سازمان ملل متحد                                                        85

   گفتار دوم: ارتباط صلح و امنیت بین‌المللی با مفاهیم بنیادین دموكراسی و حقوق بشر                       88

بند 1-  ارتباط صلح و امنیت بین‌المللی با دموكراسی                                                                 89

بند 2- ارتباط صلح و امنیت بین‌المللی با حقوق بشر                                                                  98

مبحث دوم: نهادهای تضمین كننده صلح و امنیت بین‌المللی                                                                         104

گفتار اول: سازمان ملل متحد و اركان اصلی آن                                                                   104

بند 1- شورای امنیت                                                                                                                      105

بند 2- مجمع عمومی                                                                                                            111

بند 3- دبیر خانه(دبیرکل)                                                                                                          113

بند 4- دیوان بین‌المللی دادگستری                                                                                                        115

گفتار دوم: گزیده­ای از موسسه­های تخصصی سازمان ملل متحد                                                                   118

بند 1- سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد UNESCO                                                     119

بند 2- سازمان بین‌المللی كار ILO                                                                                                  122

بند 3- سازمان بهداشتی جهانی WHO                                                                                            127       

نتیجه­گیری فصل سوم                                                                                                    132

فصل چهارم: راهکارها و چالش های یونسکو در حفاظت از صلح و امنیت بین­المللی

مقدمه فصل چهارم                                                                                                                            135

مبحث اول: راهكارهای یونسكو برای حفاظت از صلح و امنیت  بین المللی                                                135

گفتار اول: جهانی كردن جامعه اطلاعاتی و توسعه آن                                                                                136

گفتار دوم: گفتگو و تعامل میان تمدن­ها                                                                                                       140

گفتار سوم: ایجاد کمیسیون­های ملی در کشورهای عضو                                                                      145

بند 1- نقش مشورتی                                                                                                             147

بند 2- نقش ارتباطی                                                                                                             147

بند 3- نقش اجرایی                                                                                                               148

بند 4- نقش اطلاع رسانی                                                                                                        148

گفتار چهارم: ارتباط با سازمان های غیردولتی                                                                  149

مبحث دوم: چالش های سازمان یونسكو                                                                         152

گفتار اول: اصل عدم مداخله                                                                               153

گفتار دوم : فقر توسعه فرهنگی                                                                            157

گفتار سوم : فقدان فرهنگ دموكراسی در كشورها                                                 161

نتیجه گیری فصل چهارم                                                                                    166

نتیجه گیری نهایی                                                                                       167          

منابع و مآخذ                                                                                            170